Zelfzorg is het begin van alles

Plot

RECENSIE ARTIKEL
Artikel door Karolien Selhorst, gepubliceerd in Lichtpunt 12, editie maart 2023

“We hebben vaak geen voeling met onze behoeften, wat maakt dat we veel te veel geven en niet meer in contact staan met onszelf.”

In gesprek met zelfzorg-experte Nina Mouton

Ben jij ook iemand die zichzelf voortdurend voorbijloopt en dapper door blijft gaan? Dan ben je dringend toe aan een gezonde dosis zelfzorg. Wat dat precies inhoudt, wie er baat bij heeft en naar welke signalen je moet luisteren, dat vertelt ons Nina Mouton. Zij is psychologe, psychotherapeute en schrijft boeken over zelfzorg en over mild ouderschap. Daarnaast begeleidt ze mensen in online groepstrajecten.


Coronacrisis als eye-opener

We vallen meteen met de deur in huis: wat is zelfzorg? “Zelfzorg kan vele vormen aannemen, maar ik wil weg van de boutade: “Als ik eens per week een bad neem, dan zorg ik goed voor mezelf.” Het is wél zelfzorg als het op die moment een concrete behoefte invult. Maar als je wekelijks op hetzelfde uur in bad gaat, omdat dit een vaste gewoonte is, dan is het een verplicht nummertje en geen zelfzorg,” aldus Nina Mouton.

“Om echt tot zelfzorg te komen, moeten we onszelf heel goed kennen, zodat we ook weten waarom het zo moeilijk is om voor onszelf te zorgen en waar we behoefte aan hebben. We moeten ook kijken naar onze blauwe plekken, onze trauma’s die we opgelopen hebben in ons leven. De bedoeling is dat we stappen zetten om die te erkennen, zodat we liever en milder kunnen zijn voor onszelf. Om van daaruit onszelf niet meer voorbij te lopen en alsmaar te geven aan een ander en veel te weinig aan onszelf.”

Zorgen we dan zo slecht voor onszelf? “Het is wel verbeterd sinds de coronacrisis. Toen ik voor die periode lezingen gaf over zelfzorg hadden we – in tegenstelling tot die over mild ouderschap - moeite om een zaal vol te krijgen en nu is het veeleer omgekeerd. Mensen zagen daar toen het nut niet van in en nu blijken ze er wel klaar voor te zijn.”


Zelfzorg is nooit ‘af’

Nina Mouton is er rotsvast van overtuigd dat zelfzorg voor iedereen zinvol is. “Mijn boek wordt gelezen door 18- tot 70-jarigen, dus ik denk dat het iets is waar je nooit klaar mee bent. Je kunt er je hele leven lang mee aan de slag, omdat ook niet alles tegelijk loskomt op psychisch vlak. Daarom is het behapbaar, maar duurt het ook een tijdje om ermee aan de slag te gaan. Op het moment dat we denken: “Ik ben er”, zetten we onszelf vast. We mogen echter blijven leren naar onszelf, maar ook naar de interacties met anderen toe.”

Voor jezelf zorgen leer je niet op één dag? De vraag is dan ook: hoe pak je het aan, zodat je je doel bereikt, maar toch niet overspoeld wordt. “De eerste stap om aan zelfzorg te doen, is om stil te kunnen staan en enkele keren diep in-en uit te ademen. We zijn zo druk bezig en als we eventjes neerzitten, dan scrollen we door Instagram om toch maar onze emoties niet te moeten voelen,” vertelt ze. “Neem ook de kleine momenten te baat: als je je handen wast op het werk, doe dat met je volle aandacht. Het is belangrijk dat je leert om stil te staan bij je emoties en bij wat je lichaam signaleert, zodat je te weten komt: “Wat heb ik nu nodig?” We hebben vaak geen voeling met onze behoeften, wat maakt dat we veel te veel geven en niet meer in contact staan met onszelf.”

Een volgende stap is om te kijken naar bepaalde patronen, luidt het. “Stel jezelf de vraag: hoe komt het dat als ik verander van werk, dat ik steeds tegen dezelfde dingen aanloop? Waarom kies ik steeds voor dezelfde partner? We hebben allemaal patronen opgebouwd en sommige dienen ons en andere niet. Vervolgens gaat het om bewuste keuzes maken: kies ik voor mijn patroon of kies ik voor iets nieuws? En durf ik iets nieuws aan te gaan: hoe ga ik dat aanpakken? Wat zijn de stappen om het wel te doen en niet in die angst te blijven zitten?”


Alarmsignalen

Hoe weet je nu dat je nood hebt aan zelfzorg? Moeten we alert zijn voor bepaalde signalen? “Luister ten eerste naar je lichaam. Voel waar het vastzit en tracht te achterhalen wat je lichaam daarmee wil zeggen,” zegt Nina Mouton. “Veel mensen proberen te negeren waarom hun nek vastzit, waarom ze maagpijn hebben of waarom er symptomen zijn die telkens weer terugkomen. We verplichten onszelf voortdurend om op onze tanden te bijten, om door te gaan en vooral niet toe te geven. Anderzijds zijn lichamelijke symptomen ook vaak een manier om stil te mogen vallen. Hebben we het echter mentaal moeilijk, dan hebben we meer moeite om dat te aanvaarden.”

Andere alarmsignalen dat we toe zijn aan zelfzorg zijn: een lage frustratietolerantie, hoge stressniveaus, slapeloosheid, altijd maar blijven doorgaan, en noem maar op. “Mensen die jou vragen of het echt wel met je gaat, zeggen dat niet om je te pesten, maar die zijn bezorgd. Dus luister naar hen. Zij zien de alarmsignalen vaak sneller dan wijzelf.”


Innerlijke rust

Wie voldoende voor zichzelf zorgt, is meer in evenwicht, maar er zijn nog andere voordelen. “Je kunt ook meer bewuste keuzes maken dan dat je leven geleid wordt door alle onbewuste patronen die je hebt opgebouwd. Maar je krijgt ook hechtere vriendschappen en je zelfvertrouwen en je zelfwaarde vergroten. Bovendien sta je meer in contact met jezelf, je bent meer geaard. Je kunt ook gemakkelijker verklaren waarom het allemaal moeilijk loopt en wat ervoor zorgt dat je bijvoorbeeld een moeilijke dag hebt. Voor sommigen brengt dit ook innerlijke rust.”
Heeft Nina Mouton tips om aan zelfzorg te doen? “Ik denk dat echte zelfzorg met heel veel angst gepaard gaat en dat is ok. Doe het stap voor stap. Zelfzorg gaat echt over kleine stappen zetten: geef jezelf tijd en ruimte, laat jezelf begeleiden en probeer uit te reiken naar andere mensen.”

Wie zichzelf wil verdiepen in het thema zelfzorg en/of liever zelf aan de slag gaat, kan het boek van Nina lezen of zich inschrijven voor een online begeleidingstraject. Wat leren we dan? “In zo’n traject gaan we stap voor stap naar de wortels waarom het zo moeilijk is om voor jezelf te zorgen. En van daaruit kun je ook stap voor stap voor jezelf leren zorgen,” besluit ze. “De bedoeling is dat je innerlijke rust vindt door jezelf zo goed te kennen dat het voor jou ok is dat je patronen hebt en dat je van alles hebt meegemaakt. De kennis die ik in al die jaren vergaard heb en doorgeef in het boek of tijdens het online traject, is voor mij life-changing geweest en ik merk dat dit voor mijn cliënten ook zo is.”

Meer informatie:
De website van Nina Mouton:
https://ninamouton.be/